Doktorat Honoris Causa Politechniki Śląskiej wręczony. Tytuł otrzymał prof. Brian Kobilka. Z odkryć noblisty korzysta wielu z nas

Prof. Brian Kobilka jest amerykańskim lekarzem i biologiem molekularnym. Jego badania nad strukturą i funkcją cząsteczek powierzchni komórki przyczyniły się do znacznego postępu w biologii komórki i medycynie. Naukowiec, wraz z prof. Robertem J. Lefkowitzem, w 2012 roku otrzymał za swoje Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Prof. Arkadiusz Mężyk przypomina, że według szacunków ok. 40 proc. wszystkich leków produkowanych współcześnie wykorzystuje odkrycie prof. Kobilki.

Jak zaznaczył prof. Marek Pawełczyk, prorektor ds. nauki i rozwoju, Brian Kobilka jest pierwszym noblistą we wspólnocie gliwickiej uczelni.

- Dzień 30 maja 2023 roku jest wyjątkowy w 78-letniej historii Politechniki Śląskiej. Przyjmujemy dzisiaj po raz pierwszy do swojej wspólnoty laureata Nagrody Nobla, wyróżnienia najbardziej cenionego na świecie. Prof. Kobilka dołącza do grona wybitnych profesorów i twórców z uczelni i jednostek badawczych – zagranicznych i polskich, jak również naszych pracowników, których Politechnika Śląska wyróżniła tym zaszczytnym tytułem – fragment laudacji z okazji nadania tytułu Doktora Honoris Causa Politechniki Śląskiej prof. Brianowi Kobilce.

Prof. Pawełczyk podkreślił w trakcie uroczystości, że noblista uważnie obserwuje świat i nie godzi się z krzywdą, która dotyka ludzi i narody. Przed laty pracował w Szpitalu Weteranów lecząc ciężko chorych na oddziale intensywnej terapii, założył także fundusz Children of the Ukraine War Fund, którego zadaniem jest pomoc dzieciom poszkodowanym w wyniku wojny na Ukrainie. Politechnice Śląskiej przekazał również znaczne środki, które zostaną przeznaczone dla szpitala w ukraińskim mieście Łuck leczącym dziecięce ofiary wojny.

- To dla mnie ogromny zaszczyt, że mogę tu dzisiaj być i znaleźć się wśród Państwa. Muszę powiedzieć, że jako naukowiec nie przywykłem do udzielania wywiadów. Obawiam się również, że o swoich badaniach mogę mówić w sposób zbyt skomplikowany dla osób, które nie są ekspertami w tej dziedzinie. Dlatego bym bardziej proszę o wybaczenie, że nie będę się zbyt płynnie wypowiadał – mówił podczas konferencji prof. Brian Kobilka.

Noblista dodał, że na początku swojej pracy nie podejrzewał, jak ważna i przełomowa się okaże.

- Gdy zaczynałem badania w 1984 r. wiedza o adrenalinie była dość niepełna. Wiedziałem, że aktywuje pewne receptory, ale nie miałem pojęcia, że jest ich tak wiele. Myślałem „może pięć, może sześć”, tymczasem okazało się, że tych receptorów znamy 800 i są one przedmiotem badań osób opracowujących nowe leki. Nie wiedziałem, jak ogromne pole do badań znajduje się przede mną – mówił naukowiec.

Dodał, że więcej dowiedział się w latach 90. ubiegłego wieku, gdy naukowcom udało się „rozkodować” ludzki genom.

Naukowiec podczas kilkudniowej wizyty w Polsce zapoznał się z potencjałem naszego regionu, miał okazję zobaczyć miasta, w których zlokalizowane są obiekty Politechniki Śląskiej oraz zapoznać się z historią regionu.

- Pokazywaliśmy nasze laboratoria badawcze, prezentowaliśmy również wyniki prac naszych naukowców w zakresie ochrony zdrowia. Spotkały się z dużym zainteresowaniem – dodał prof. Mężyk.

Prof. Kobilka podziękował rektorom Politechniki Śląskiej i podkreślił, że bardzo mu się podoba możliwość odwiedzenia tych wszystkich miejsc i zobaczenia gliwickiej uczelni.

- To były bardzo ciekawe spotkania i bardzo interesujące rozmowy na bardzo wysokim poziomie porównywalnym do Uniwersytetu Stanforda. Jestem pod wielkim wrażeniem, zwłaszcza tego, że porusza się tutaj bardzo ważne pytania, działa się z najnowocześniejszymi technologiami – podkreślił prof. Kobilka.

Podczas spotkania przed uroczystością wręczenia doktoratu Honoris Causa, prof. Kobilka zaznaczył, że rzadko odwiedza to samo miejsce więcej, niż raz, a w Polsce jest już z trzecią wizytą.

- Ludzie są bardzo przyjacielscy i bardzo ciepli. Odkrywam, że polska historia jest o wiele bogatsza, niż mogłoby się wydawać. Jestem absolutnie świadom, jak ważna i jak szczególna jest również historia regionu, który właśnie odwiedzam. Jestem w Polsce po raz trzeci, co jest dla mnie dość niezwykłe – mówił prof. Kobilka.

W tym samym tonie wypowiadała się Tong Sun Kobilka, żona noblisty, towarzysząca mu podczas wizyty w Polsce.

- Wszystko, co mogę zrobić to powtórzyć słowa mojego męża. Nie spodziewałam się, że tak wiele osób będzie musiało tak ciężko pracować, żebyśmy czuli się tutaj tak dobrze. Przede wszystkim serdecznie dziękuję rektorowi Pawełczykowi za zaproszenie oraz rektorowi Mężykowi za wspaniałą współpracę. Nie mogę się doczekać tego, co przyniesie kilka najbliższych dni na Śląsku – dodała Tong Sun Kobilka.

Po uroczystości zaplanowane zostało spotkanie prof. Kobilki i jego żony, także będącej naukowcem ze Wspólnotą Uczelni. Spotkanie, które będzie okazją do zadawania pytań i rozmowy z noblistą i jego małżonką, poprowadzi prof. Marek Pawełczyk. Będzie to również możliwość, by poznać szczegóły badań naukowców.

Podczas kilkudniowej wizyty w Gliwicach prof. Brian Kobilka wziął również udział w seminarium naukowym pt. „Politechnika Śląska dla medycyny”, spotkał się ze studentami i pracownikami z Ukrainy, odwiedzi ponadto Centrum Biotechnologii i Europejskie Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia.

- To wielkie wydarzenie nie tylko dla uczelni, ale dla całego świata nauki w regionie, dla wszystkich uczelni, instytucji badawczych. Wizyta noblisty i przyjęcie godności Honoris Causa to wielkie wyróżnienie dla naszej uczelni – podkreślił prof. Mężyk, rektor Politechniki Śląskiej.

Dodał, że bardzo cieszy się, iż tak wybitni naukowcy odwiedzają uczelnię i wyraził nadzieję, że zaowocuje to dalszą współpracą w zakresie badań.

Adam Neumann, prezydent Gliwic, podkreślił, że dla miasta to wielka radość gościć wybitnego naukowca i laureata Nagrody Nobla.

- Gliwice to miasto akademickie, jest siedzibą jednej z najlepszych uczelni w Polsce. Jest także ośrodkiem rozwoju medycyny, mieści się tu Instytut Onkologii, który jest wiodącym ośrodkiem leczenia w Polsce. Współpracę Politechniki Śląskiej z prof. Kobilką postrzegam, jako szansę na rozwój miasta, jego możliwości i wykorzystanie jego potencjału – zaznaczył prezydent Gliwic.

Więcej o laureacie Nagrody Nobla i o jego wizycie w Gliwicach można przeczytać na stronie internetowej portal.polsl.pl.

Prof. Kobilka urodził się 30 maja 1955 w Little Falls, Minnesota, USA. Jest amerykańskim lekarzem i biologiem molekularnym. W 1977 roku ukończył studia z biologii i chemii na University of Minnesota Duluth, a w 1988 roku medycynę na Yale University w New Haven, Connecticut.

- Trzy lata później, po ukończeniu rezydentury z zakresu medycyny wewnętrznej w Barnes Hospital w Washington University Medical Center w St. Louis, Missouri, Kobilka dołączył do laboratorium Lefkowitza w Duke University Medical Center w Durham, w Północnej Karolinie. Tam, pracując jako postdoc, odtworzył pełną sekwencję DNA dla beta2-adrenergicznego receptora ssaków z fragmentów genomowego DNA, które zostały amplifikowane w genetycznie zmodyfikowanych bakteriach – Politechnika Śląska przybliża pracę noblisty.

Odkrycie prof. Kobilki było podstawą do dalszych badań i przełomowego odkrycia dokonanego przez zespół prof. Lefkowitza. Naukowcy wykazali, że receptory GPCR posiadają 7 domen przenikających przez błonę komórkową, a każda z nich odgrywa specyficzną rolę w aktywności receptora.

Prace prof. Kobilki zostały uznane za kamień milowy w biologii, otworzyły drogę do opracowywania leków, które są ukierunkowane na konkretne receptory. Dzięki temu leczenie jest dużo bardziej wydajne, a jego niepożądane skutki uboczne są znacząco zminimalizowane.

Noblista jest 54. Doktorem Honoris Causa Politechniki Śląskiej. W minionych latach tytuł otrzymali m.in. Bertrand Piccard z Solar Impuls Foundation, Jurij Bobalo z Politechniki Lwowskiej oraz Methin Akay z University of Houston.