Jajko prawdę powie

Jerzy Lipka mówi o sobie: "chłopak z Gogolina". Przez dwadzieścia lat był prezesem opolskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych, które swoim zasięgiem obejmowało także i Gliwice. Brał udział w 36 konkursach (ogólnopolskich, regionalnych i międzynarodowych) kroszenia jajek. I we wszystkich zajął pierwsze miejsce!

Pod jego okiem sztukę kroszenia jaj nabywali także uczniowie z Ornontowic i Gliwic, którzy w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej uczestniczyli w specjalnych warsztatach kroszonkarskich.

- Na Opolszczyźnie dopuszczone są elementy kwiatowe, koniecznie z listkiem. Jest przecież nawet takie przysłowie, kwiatek bez listka temu się daruje, kogo się nie kocha i nie szanuje. Na jajkach nie można stosować trzeciego wymiaru czy chowania listka za kwiatek. Wówczas to już nie jest sztuka ludowa! Niektórzy twierdzą, że im drobniejszy wzór, tym większa wartość kroszonki. To jednak nieprawda - mówił pan Jerzy rysując na tablicy kolejny szlaczek.

Pan Jerzy opowiadał także o naturalnych barwnikach używanych do barwienia jajek. W naszych domach najczęściej króluje cebula, nadające skorupce złocistobrązowy odcień. Niebieski i fioletowy są natomiast tymi kolorami, które najtrudniej otrzymać w domowych warunkach. Do ich stworzenia trzeba bowiem użyć świeżego drewna dębowego fermentującego z opiłkami żelaza. Łatwiej eksperymentować z czerwonym (sok z czarnej porzeczki "doprawiony" sokiem ze świeżej cebuli). Twórca z Gogolina wyjaśniał także znaczenie kolorów na jajkach. Te barwione na czerwono darowywało się niegdyś młodym żonkosiom, żółte młodzieńcom, których nie chciała żadna dziewczyna, a czarne osobom powszechnie szanowanym: księdzu, organiście, nauczycielowi czy własnemu ojcu.

Kto jeszcze pamięta o tym, że wzór na jajku można wytrwać wywarem z kapusty? Kroszonka, pisanka, naklejanka - to dziś najczęściej wykorzystywane zdobienia. Podobno tylko takie własnoręcznie zdobione, choćby nieudolnie jajko, posiada duszę.