Tajemnicze zakątki Gliwic: Zamek Welczków w Łabędach. Znacie jego historię? Jak teraz wygląda? ZDJĘCIA

Łabędzianie zamiennie nazywają ten obiekt pałacem i zamkiem, kojarzą go niemal wszyscy mieszkańcy dzielnicy. Mieścił się w pobliżu poczty, nieopodal kanału, ukryty wśród drzew. Pierwsze wzmianki o nim odnotowano w dokumentach w 1472 roku. W tamtych czasach Łabędy były wsią rycerską, która należała do książąt opolskich. Po śmierci ostatniego z nich miejscowość przeszła w ręce Habsburgów, kolejno rodu Prokopów i Colonnów. W roku 1934 rozpoczęto budowę Kanału Gliwickiego, który miał zastąpić Kanał Kłodnicki. W tym czasie zamek został zburzony, gdyż znajdował się w miejscu, w którym miał przebiegać kanał. Za okres budowy nowego obiektu można przyjąć połowę XVIII wieku.

Po odejściu ostatniego z rodu Colonnów, datowanym na rok 1670, do końca II wojny światowej Łabędy należały do górnośląskiej arystokratycznej szlachty z tradycjami - rodu von Welczek. W ich posiadaniu znalazły się też pobliskie Szobiszowice wraz z dworem.

Zamek był otoczony pięknym, rozległym parkiem. Znajdowała się w nim polana w kształcie podkowy, którą zdobiły przepiękne róże. Zamek otoczony był kutym z żelaza ogrodzeniem. Całość stanowiła uroczy zakątek ledwie widoczny zza drzew. Budynek liczył około 25-ciu pokoi, na parterze znajdował się obszerny hall oraz pokoje gościnne, na piętro prowadziły szerokie schody, które w części półpiętra rozchodziły się w dwie strony. Na pierwszym piętrze znajdowały się pokoje oraz sala balowa, z której prowadziło wyjście na rozległy taras. Nieopodal zamku znajdowała się kuźnia, która została unieruchomiona w XVIII wieku.

W 1936 roku, ostatni zarządca - Johann von Welczek, został Ambasadorem Niemiec w Paryżu. 7 listopada 1938 roku w placówce doszło do zamachu. 17-letni Żyd Herszel Grynszpan napadł na ambasadę, w odwecie za deportowanie jego rodziny z Hanoweru do Polski. Zamachowiec planował zemścić się na niemieckim ambasadorze Joannesie von Welczek, ale to jego asystent Ernst vom Rath stał się przez pomyłkę ofiarą. To wydarzenie stało się pretekstem do podsycania nastrojów antysemickich i pogromu Żydów podczas Nocy Kryształowej. Po tym incydencie hrabia zrezygnował z posady ambasadora i wrócił administrować swoimi dobrami do 1945 roku. Hrabiostwo von Welczek zamieszkiwało w zamku do końca II wojny światowej, tuż przed wtargnięciem Rosjan zamek opustoszał. Przez pewien czas zarządzali oni całym majątkiem.

W roku 1948 do zamku został przeniesiony zarząd PGR, wcześniej jego siedziba znajdowała się nieopodal gorzelni. Oprócz biur w zamku znajdowała się biblioteka, świetlica dla dorosłych i dzieci oraz sala balowa w której jak sama nazwa wskazuje odbywały się zabawy. Z powodu problemów finansowych PGR nie odrestaurował zamku, który powoli popadał w ruinę. Po kilku latach wybudowano baraki do których przeprowadził się zarząd PGR natomiast zaniedbany zamek opustoszał aby następnie dać schronienie Cyganom. W latach 60-tych w ramach akcji "likwidacji śladów niemczyzny" zamek został wysadzony w powietrze przez brygadę Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego. Z tamtego okresu do dnia dzisiejszego zachowały się dwie kapliczki, a ze wspaniałego parku o ciekawym drzewostanie wokół zamku łabędzkiego po roku 1945 pozostało niewiele.

Jak dziś wygląda miejsce, w którym niegdyś znajdował się imponujący zamek? Odwiedziliśmy Łabędy i mamy dla was kilka zdjęć.